Kolbuszowa

W dniu 2 września 2006 roku delegacja z gminy Raniżów uczestniczyła w pierwszych Dożynkowych Uroczystościach pod Braniskiem w Granč-Petrovcach w Słowacji. Impreza została zorganizowana na wzór partnerskich gmin z Polski: Raniżowa i Głogowa Małopolskiego, które mają z Granč-Petrovcami i Spišskim Podhradiem umowy o wzajemnej współpracy. Starostowie ze słowackich miejscowości uczestniczyli w poprzednich latach w głogowskich i raniżowskich dożynkach gminnych i pomysł zrealizowania takiej imprezy na swoim terenie postanowili wcielić po raz pierwszy u siebie w 2006 roku.

Granč-Petrovce to niewielka obec (odpowiednik polskiej gminy) leżąca w krainie Spisza u podnóża zabytkowego, wpisanego na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO, największego w tej części Europy średniowiecznego zamku – Spišskiego hradu. Liczy około 160 numerów, a zamieszkuje ją 600 mieszkańców. Podobnej wielkości miejscowości słowackie zarządzane są przez starostę i własną radę w liczbie 7 posłańców (radnych). Z tej i z 14 sąsiednich obci położonych pod górą Branisko (w niej to wydrążony jest tunel drogowy o długości 5 km, najdłuższy w Europie Środkowej) przybyły delegacje z wieńcami na pierwsze dożynkowe uroczystości. Impreza powstała dzięki mocnemu zaangażowaniu starosty Granč-Petrovców Petera Pitoňáka, który obserwował polskie dożynki w Głogowie Młp. w 2003 roku oraz w Raniżowie w latach 2005 i 2006.

Delegacja z Raniżowa na czele z wójtem Janem Niemczykiem oraz zespół obrzędowy „Mazurzanie”, kapela „Raniżowianie, starostowie raniżowskich Gminnych Dożynek 2006, radni, mazurski proboszcz ks. Wiesław Dopart zawiozła wieniec dożynkowy w kształcie polskiego godła narodowego – orła w koronie - wykonanego z kłosów zbóż.

Dożynkowe Uroczystości pod Braniskiem rozpoczęto Mszą Świętą w kościele Św. Marcina w Granč-Petrovcach. Przewodniczył jej biskup pomocniczy diecezji spiskiej ks. Andrej Imrich. W homilii wygłoszonej do licznie zgromadzonych wiernych skupił się na wzajemnej relacji człowieka do przyrody. Podkreślał, że gdy człowiek, który ma czynić ziemię sobie poddaną, zbyt naciągnie to prawo, to ziemia – przyroda nie będzie mu wdzięczna i wytwarzać będzie różnego rodzaju kataklizmy. Natomiast jeśli to odbywać się będzie z harmonią i poszanowaniem, to ziemia wyda dobre plony. W tej Mszy Św. uczestniczył również ks. Wiesław Dopart, a gospodarzem był znany dobrze w Raniżowie proboszcz parafii Žehra ks. Radomir Bodziony.

Po zakończeniu dziękczynnej mszy uczestnicy dożynek udali się na plac za Domem Kultury, gdzie o godz. 13.30 uroczystego otwarcia dokonał starosta obci Granč-Petrovce Petera Pitoňák. Powitał zaproszonych gości, wśród których byli słowaccy posłowie, przedstawiciele słowackich ministerstw, starostowie sąsiednich miejscowości, wójt partnerskiej gminy Raniżów Jan Niemczyk, kierownicy drużestw (prywatne wielkoobszarowe gospodarstwa rolne). Podkreślił na wstępie, że pierwsze Dożynkowe Uroczystości pod Braniskiem odbywają się na wzór polskich dożynek, szczególnie tych raniżowskich, które od wielu dziesiątków lat, na zakończenie żniw odbywają się w polskich gminach.

Po tym odbył się korowód wieńcowy, czyli prezentacja i ośpiewanie przyniesionych wieńców. W większości wykonane były przez pracowników drużestw, ładnie ośpiewane a następnie „sprzedane” bądź to zarządcom takich gospodarstw, bądź to starostom, w których gospodarstwa miały siedzibę. Cena za taki wieniec wynosiła od 1000 koron w górę i do tego tradycyjny poczęstunek. W jednym przypadku wieniec trafił do miejscowego księdza proboszcza.

Delegacja z Raniżowa swój wieniec przekazała staroście Peterowi Pitoňákowi, natomiast wójt Jan Niemczyk na pamiątkę pobytu na pierwszych dożynkach w Słowacji i dla bliższego poznania zabytków kultury materialnej naszych okolic przekazał album „Ziemia Kolbuszowska”.

Wieczorem przy dużej watrze i dźwiękach kapel następowała wzajemna wspólna integracja słowacko-polska.

Drugi dzień pobytu na ziemi spiskiej rozpoczął się Mszą Świętą, którą odprawiali ks. Radomir Bodziony i ks. Wiesław Dopart. Była ona specyficzna, z pewnością nietypowa dla miejscowych wiernych. Wstęp i pierwsze czytania były po słowacku, Ewangelia czytana przez ks. Doparta po polsku, kazanie po słowacku, modlitwy na podniesienie po polsku a zakończenie po słowacku i polsku. Również kilka pieśni polskich przygotowali „Mazurzanie” i „Raniżowianie”. Na koniec ks. Bodziony wyraził zadowolenie ze sprawnego przebiegu dożynek, wspaniałej oprawy Mszy Świętej, złożył podziękowania dla starosty i wszystkich mieszkańców, że w tak małej miejscowości udało się zorganizować tak wielką imprezę.

Kolejną atrakcją przygotowaną przez gospodarzy było zwiedzanie Spišskiego hradu. Te ruiny okazałego średniowiecznego zamku, położonego na szczycie góry, z wysoko piętrzącą się basztą, zrobiły na zwiedzających (zwłaszcza po raz pierwszy) ogromne wrażenie i uznanie dla ówczesnych architektów i budowniczych. Ciekawostką dla współczesnych a normą w dawnych czasach było to, że do zaprawy dodawano białko z jaj kurzych. Niektórzy szybko próbowali podliczyć, ile to jajek należało wyprodukować, ale po kilku i kilkunastu milionach dalsze liczenie traciło sens.

Po obiedzie serdecznie żegnani przez gospodarzy, pełni dobrych wspomnień, udaliśmy się w drogę powrotną do Polski.